Banksy – Ballonnen vliegen met meisje
Op straat gebeurt het
Meer dan tien jaar was ik er naartoe geweest, elk jaar wel een keer, naar Israël. En elke keer wilde ik terug naar de Palestijnse gebieden, om getuige te zijn van het rauwe leven daar, om die vriendelijke mensen te ontmoeten en ook die paar moedige christenen. En om de muren te zien, die betonnen blokken van acht meter hoog, om Palestijnen van Joden te scheiden. Of eigenlijk wilde ik de weerstand zien die op die betonnen muren in tekeningen zichtbaar waren gemaakt, de protesten in beeld.
Tussen die beeldprotesten had een Britse kunstenaar zijn sporen nagelaten. Banksy is vooral bekend geworden vanwege het versnipperen van zijn duur betaalde kunstwerk ‘Game Changer’ op een veiling, maar zijn straatkunst is veel interessanter. Hij stelt op de gekste plaatsen in de wereld menselijk gedrag aan de kaak met een ironische beeldtaal die iedereen begrijpt. Gezagsmisbruik, terrorisme, consumentisme, uitsluiting, hij pakt het allemaal aan, soms met bijtende beelden, maar vaker met een kwinkslag. De scheidingsmuren in de Palestijnse gebieden bewerkt hij al sinds 2005 met beelden van protest en hoop. Hij heeft gaten getekend met uitzicht op een paradijs, kinderen die op een ladder naar de andere kant proberen te klimmen of met ballonnen over de afscheiding vliegen, zwaarbewapende Israëlische soldaten die worden gefouilleerd door kleine meisjes.
De protestkunst van Banksy staat in de traditie van de profeten in de Bijbel. Zij gebruikten misschien geen sjablonen en spuitverf om met hun beeldtaal hun visie uit te drukken, maar het waren wel net zulke visionairs, die niet alleen in taal maar ook in beelden hun boodschappen overbrachten. Jeremia deed dat met een linnen gordel, met kruiken, jukken, een steen. Ezechiël acteerde als performance artist als kok, kapper, vluchteling en wegenbouwer, soms honderden dagen achter elkaar. En Habakuk moest de boodschap dat iemand rechtvaardig is als hij vanuit dat geloof leeft op een bord zetten, zodat iedereen het in het voorbijgaan kon zien. Zij en al die andere profeten gebruikten allerlei visuele middelen om het onrecht om hen heen aan de kaak te stellen en te wijzen op de hoop die God geeft, en dat deden ze net als Banksy op straat.
Ook Jezus visualiseerde op straat zijn boodschap. Hij deed dat door mensen te genezen en doden op te laten staan. Hij stelde daarmee het onvermogen van mensen aan de kaak om goed te doen en niemand uit te sluiten. Tegelijkertijd demonstreerde Hij daar in Israël de goedheid van God. Maar zijn invloed reikt verder. Banksy mag dan revolutionaire ideeën zichtbaar maken op spannende plekken over de hele wereld, Jezus oefent een invloed uit die niet alleen het straatleven raakt, maar mensen in hun hart. Door Hem te volgen kunnen gebrokenen van hart genezen en vijanden hun vijanden lief gaan hebben.
Banksy (waarschijnlijk geboren in 1973, zijn ware identiteit is onbekend), Flying Balloon Girl, 2005, ca. 500 x 150 cm, West Bank.
Doorlezen: 2 Korintiërs 3:2-6; Jeremia 31:31-34; Hebreeën 9:14-15; Lukas 4:16-21; Matteüs 5:43-44.
Willem de Vink
