Compassie – Meelijden, meevoelen, meeleven
Wees allen eensgezind, leef met elkaar mee, heb elkaar lief als broeders en zusters, wees barmhartig en bereid de minste te zijn.
1 Petrus 3:8
In talen die op het Latijn zijn gebaseerd wordt het woord ‘medelijden’ gevormd uit het voorvoegsel ‘mede-‘ (com) en de wortel die ‘lijden’ (passio) betekent: compassie. Het betekent: we leven mee met hen die lijden. Een bijzondere eigenschap!
Toch roept het woord medelijden ook iets ongemakkelijks op. De Tsjechische schrijver Milan Kundera merkte al op dat er iets neerbuigends in dat woord zit. Het suggereert een tweederangs liefde, omdat niet de persoon, maar het lijden van de ander een reactie bij ons opwekt.
Veel andere talen kennen het woord ‘medelijden’ niet, maar wel een rijker woord, dat niet zo’n dubbel gevoel oproept. Het heeft hetzelfde voorvoegsel ‘mede-’, maar wordt gevolgd door het woord ‘gevoel’. Zoals in het Tsjechisch: sou-cit, het Pools: wspol-czucie, het Zweeds: med-känsla en het Duits: Mit-gefühl. Hier gaat het niet alleen om meevoelen in iemands lijden, maar om meevoelen met alle gevoelens van de ander, ook met vreugde, angst, geluk, pijn. Meevoelen beslaat dus de volle breedte van onze gevoelsbeleving en is daarom rijker van inhoud dan medelijden.
Maar nog rijker is het woord meeleven, dat ons in staat stelt het complete leven van de ander in ons op te nemen. Jezus definieerde wat meeleven betekent toen Hij zijn leven gaf. Hij nam ons complete leven in zich op en gaf zichzelf volledig.
Wink – In de taal van de Bijbel is vrijheid een relatie: vrij zijn voor de ander.
