Briton Riviere – Daniël in de leeuwenkuil
Volmaakte liefde drijft elke angst uit
Hoe is het mogelijk: een man staat tegenover een troep leeuwen, die om hem heen kruipen zonder toe te slaan. De man is geboeid, maar toont geen angst. Hij kijkt rustig op de roofdieren neer. We zien op dit schilderij Daniël in de leeuwenkuil, een van de beroemdste verhalen uit het Oude Testament. Hoe kan Daniël daar zo onverschrokken staan, zonder dat de leeuwen hem iets aandoen?
Er is een parallel verhaal in het Nieuwe Testament van iemand op wie zijn belagers ook geen vat krijgen. Jezus wordt door een uitzinnige menigte zijn stad Nazareth uitgedreven, ze willen Hem van een klif het ravijn in storten en stenigen. Maar Jezus draait zich om en loopt tussen hen door, lezen we. De massa deinst terug, net als de leeuwen die we hier zien.
De schilder Briton Riviere leefde in Engeland in de negentiende eeuw. Zijn Franse naam had hij te danken aan zijn voorouders, die als Hugenoten naar de Britse eilanden waren gevlucht. Hij was een exponent van de Victoriaanse schilderkunst, die uitdrukking moest geven aan diepe gevoelens, nobele daden en een zo realistisch mogelijke weergave van de wereld. Veel van zijn werk is in onze ogen misschien overdreven sentimenteel. Maar juist in het Victoriaanse tijdperk krijgen dieren een belangrijke plaats in de schilderkunst. En wat kon Riviere dieren schilderen! Kijk naar deze leeuwen, zo karakteristiek en levensecht, je ziet ze worstelen met hun natuurlijke neigingen. De kunstenaar nam trouwens uit de Londense Zoo een dode leeuw mee naar zijn atelier om de dieren nog beter te kunnen schilderen.
Hoe weet Daniël stand te houden tussen deze leeuwen? We weten allemaal dat angst agressie aantrekt. Maar het omgekeerde is ook waar. Als je niet bang bent, blijven belagers op afstand. Deze principes werken op allerlei niveaus. Ben je bijvoorbeeld bang om in het openbaar te spreken, dan zie je je toehoorders als tegenstanders. Je zet je schrap voor kritiek en weert complimenten af. Maar ben je niet bang, dan voel je je vrij onder de mensen.
Jezus kende geen angst voor mensen. Omdat hun oordeel Hem niet deerde, kon Hij zich vrij tussen hen bewegen. We zien hoe zijn stadsgenoten met ontzag reageerden op zijn onafhankelijke reactie. De leeuwen hadden net zulk ontzag voor Daniël. Wat was het geheim van deze twee mannen?
Daniël leefde als banneling in een voor Joden vijandige wereld. We lezen dat hij bij een geopend raam drie keer per dag zijn aandacht richtte op Gods aanwezigheid. Daar ontstond iets van een besef dat hem vrij maakte van angst. Hij kon in zijn lange leven vier koningen dienen, zonder dat de machtswisselingen hem in verwarring brachten. En hij overleefde ook de leeuwenkuil. Wat had Daniël opgevangen, daar bij dat open raam? God sprak hem aan als geliefde man. Die woorden maakten hem sterk en onafhankelijk, juist als hij bang dreigde te worden. Daniël was zich er zo sterk van bewust dat hij gewaardeerd en geliefd was, dat al het andere er minder toe deed. God had vertrouwen in hem!
Ook Jezus leefde bij een open raam. Of eigenlijk leefde Hij onder een geopende hemel, lezen we. Hij had voortdurend contact met God de Vader. Die had gezegd: ‘Jij bent mijn geliefde Zoon, in jou vind Ik vreugde.’ Dat besef zat er bij Hem zo diep in, dat Hij soeverein zijn eigen weg door het leven kon gaan.
Het is zoals Johannes zegt: ‘Volmaakte liefde drijft de vrees uit’. Je ziet het hier op dit schilderij voor je.
Briton Riviere (1840-1920): Daniël in de Leeuwenkuil, olieverf op doek, 1872, 98,5 x 152,5 cm, National Museums Liverpool, UK.
Doorlezen: Daniël 6; Daniël 10:11 en 19; Lucas 3:21-22; Lucas 4:16-30; 1 Johannes 4:18-19.
Willem de Vink
