Deel 10 Land zonder koning

9 Ruth in het beloofde land

Hongersnood in het land maakt veel mensen wanhopig. Betlehem, waar normaal de velden bol staan van het koren, is nu in een leeg broodhuis veranderd. Daarom verlaat Elimelech zijn grond en zijn stad om met zijn vrouw Noömi en hun twee zonen Kiljon en Machlon op zoek te gaan naar voedsel.

Ze komen in het buitenland terecht, in Moab, over de Jordaan.
Na een poosje sterft Elimelech daar. Zijn zonen trouwen met Moabitische vrouwen: Kiljon met Orpa en Machlon met Ruth. Maar de jongens sterven ook, de een na de ander.
Noömi, de schoonmoeder van de buitenlandse meisjes, ziet geen toekomst voor zichzelf in Moab, nu haar man en zoons gestorven zijn. Als ze hoort dat de hongersnood voorbij is, besluit ze om naar haar eigen land terug te gaan.
Orpa blijft in haar geboorteland. Maar Ruth wil met haar schoonmoeder mee en klampt zich aan haar vast. Ze heeft vertrouwen gekregen in de God van Israël.
‘Waar u gaat zal ik gaan,’ zegt ze, ‘waar u slaapt zal ik slapen, uw volk is mijn volk, uw God is mijn God en waar u sterft zal ik sterven.’

Samen komen ze in Betlehem aan, dat een heel andere aanblik geeft dan toen ze vertrokken. Ze zien hoe de heuvels weer bedekt zijn onder een deken van goudgeel graan. Als ze de stad binnenlopen, klinkt er gejuich op.

‘Daar is Noömi weer!’ roepen de vrouwen.
‘Noem me maar niet meer Noömi,’ antwoordt de weduwe. ‘Noem me liever Mara, want God heeft me bitter gemaakt. Ik ben met lege handen teruggekeerd.’

In de velden rondom Betlehem wordt de gerstoogst binnengehaald. Arbeiders slaan de sikkels in het koren, anderen verzamelen de aren en brengen die in bundels naar de dorsvloer. Daar wordt de gerst geslagen en gezift, totdat alle korrels uit de aren zijn gerold. Van de korrels wordt meel gestampt om brood mee te bakken.
‘Ik ga aren rapen op het land van iemand die me dat toestaat,’ zegt Ruth, die wel inziet dat ze voor haar schoonmoeder en zichzelf moet zorgen.

De volgende ochtend loopt Ruth al vroeg achter de maaiers aan om de korenaren die op het veld zijn blijven liggen op te rapen.
Tegen de middag wandelt er een man het land op, de eigenaar.
‘God is met jullie!’ groet hij zijn arbeiders. ‘Wie is die vrouw daar die achter jullie aan loopt?’ vraagt hij.

‘Dat is die Moabitische die met Noömi mee teruggekomen is’, antwoorden ze.
De landeigenaar stapt op Ruth af.
‘Dag dochter,’ zegt hij tegen haar. ‘Zoek maar niet op andere akkers naar voedsel. Blijf gerust hier verzamelen wat je nodig hebt. Ik zal zorgen dat mijn mannen je niet lastigvallen. En eet en drink gelijk ook met ons mee.’ ‘Waar heb ik dat aan te danken?’ vraagt Ruth, die blosjes op haar wangen krijgt.

‘Ik heb gehoord hoe goed je voor je schoonmoeder zorgt,’ zegt de man. ‘En ook dat je bescherming hebt gezocht onder de vleugels van onze God. Hij zal je rijk belonen.’
‘Dank u meneer,’ antwoordt Ruth. ‘U bent vol genade.’

Ze gaat tijdens het eten bij de maaiers zitten en eet haar buik rond en houdt zelfs over. Ze werkt en werkt en tegen de avond heeft ze één maat gerst verzameld, die ze meeneemt naar huis.

Het verhaal in de namen
Soms vertellen namen een verhaal. Elimelech betekent ‘mijn God is koning’. Machlon ‘ziekelijk’. Kiljon ‘wegkwijnend’. Orpa ‘koppig’. Noömi ‘de liefelijke’. Mara ‘bitter’. Ruth ‘vriendin, metgezel’. Als Noömi alles kwijt is geraakt en bitter is geworden, zorgt Ruth als een vriendin voor nieuwe hoop.

Ruth 1, 2 vers 1-18, Leviticus 19 vers 9-10, Deuteronomium 24 vers 19

10 Ruth ontvangt genade

‘Wie is er zo goed voor jou geweest?’ vraagt Noömi, als ze ziet wat Ruth mee naar huis heeft genomen.
Ruth duidt haar uit wie die aardige man is die haar heeft geholpen. ‘Maar dat is Boaz, een familielid van mijn overleden man!’ roept Noömi uit. ‘God is tóch goed voor mij! Hij heeft zijn genade bewezen aan de levenden en de doden.’

Terwijl Ruth eten klaarmaakt, zit Noömi stil voor zich uit te peinzen.
‘Weet je Ruth,’ zegt ze als haar schoondochter het eten klaarzet, ‘Boaz zou onze losser kunnen zijn.’

Ruth zet verbaasd haar schaal neer. Die man, hun losser? Maar dan moet ze met hem trouwen! Een losser is namelijk iemand die het voortbestaan van een gezin kan garanderen. Hij kan het land en de vrouw van een overleden man overnemen, door met de weduwe te trouwen. Op die manier is er toch nog toekomst voor het gezin van de overleden man. Maar dan moet de losser wel een familielid zijn, hij moet rijk genoeg zijn en hij moet het ook nog willen.

Hoe komen de vrouwen dat van Boaz te weten?
‘Weet je wat,’ zegt Noömi tegen Ruth, ‘neem een bad, maak je op en ga vanavond naar de dorsvloer. Als Boaz daar gaat slapen, moet je aan het voeteneinde onder zijn deken kruipen, zonder dat hij er iets van merkt. Wacht dan af wat hij zal zeggen.’

Ruth doet wat haar schoonmoeder zegt en gaat bij Boaz op de dorsvloer liggen.
Midden in de nacht schrikt Boaz wakker. Hij voelt iemand liggen aan zijn voeteneinde.

‘Wie is dat daar?’ vraagt hij als hij overeind komt.
‘Ik ben Ruth, uw dienstmaagd,’ antwoordt Ruth. Haar hart bonkt in haar keel als ze verdergaat. ‘Ik ben gekomen om u iets te vragen,’ zegt ze. ‘Ik zou graag willen dat u als onze losser mij onder uw vleugels nam.’
Even blijft het stil. Ruth voelt hoe er warmte van deze man naar haar toestroomt.

‘Je bent een bijzondere vrouw,’ antwoordt hij. ‘Ik zal kijken wat ik kan doen. Maar er is een andere man die nauwer aan jullie verwant is. Volgens de wet komt hij als eerste in aanmerking om jullie losser te zijn. Ik zal dus moeten weten wat hij ervan vindt, want misschien wil hij het land van je overleden schoonvader wel voor jullie kopen en jullie in zijn gezin opnemen. We zullen zien. Morgen zullen we weten of je wens in vervulling gaat.’

Ruth begrijpt dat haar lot en dat van Noömi nu in handen van Boaz ligt. Ze trekt zich terug en gaat weer aan zijn voeteneinde liggen.
De volgende ochtend vroeg wil Ruth nog voor zonsopgang vertrekken. Boaz houdt haar tegen en giet eerst zes maten gerst in haar omslagdoek. Ruth weet niet hoe ze het heeft. Zes maten waar ze niets voor heeft hoeven doen!

‘Jaja, ik wil niet dat je met lege handen bij je schoonmoeder aankomt,’ zegt Boaz met een steels lachje tegen Ruth, voordat hij haar wegstuurt. ‘Wat een onverdiende gunst, wat een genade!’ roept Noömi als haar buitenlandse schoondochter thuiskomt met al dat voedsel. Ruth knikt glunderend.

‘Nou, het is nu wel duidelijk hoe Boaz over ons denkt,’ vervolgt Noömi. ‘Jij hoeft niets meer te doen, alleen maar af te wachten. Let maar op: als jij rust, zal hij het werk doen, totdat hij alles geregeld heeft.’

De losser
Een losser stond voor iemand in die in de schuld was geraakt. Iemand kon bijvoorbeeld niets meer betalen en moest daardoor zijn familiegrond verkopen. Of zichzelf als slaaf. De losser verbrak de schuld door voor hem te betalen en hem los te kopen. Daardoor kreeg die persoon zijn bezit en zijn vrijheid terug. De losser was dus tegelijk een verlosser. Zo wordt Jezus later ook genoemd: de Verlosser.

Ruth 2 vers 18-23, Ruth 3, Leviticus 25 vers 25, Jeremia 32 vers 7-10, Psalm 49 vers 8-16, Job 19 vers 25, 1 Petrus 1 vers 18-19

11 Ruth en haar losser Boaz

Boaz nodigt het naast verwante familielid van Elimelech uit in de stadspoort, waar tien oudsten zitten die de wet en het bestuur vertegenwoordigen.
‘Jij en ik zijn allebei familie van Elimelech, die in Moab is overleden,’ begint Boaz. ‘Ik zou graag willen weten of jij het land van Elimelech wilt kopen, want jij hebt er als eerste recht op. En ik zou ook willen weten of je zijn vrouw Noömi dan in je gezin wilt opnemen, zodat de naam van Elimelech kan blijven voortleven.’

‘Dat wil ik wel,’ antwoordt de man. ‘Ik wil er wel voor zorgen dat de naam van Elimelech blijft voortbestaan.’
‘Maar als je het land koopt en Noömi in je gezin opneemt, moet je ook Ruth erbij nemen, de weduwe uit Moab. Dan moet je met haar trouwen, zodat ook de naam van haar overleden man blijft voortbestaan.’
‘Dat niet – nee, nee, dat kan ik niet maken,’ zegt de man, die geen buitenlanders in de familie wil, omdat de wet dat verbiedt. Hij trekt zijn schoen uit en geeft die aan Boaz, als teken dat hij niet verder wil gaan met Noömi en Ruth.

Boaz kijkt de tien stadsoudsten aan, met de schoen in zijn handen.
‘Dan bent u er nu getuige van dat ik het land van Elimelech koop,’ zegt hij. ‘Deze man hier heeft er geen recht meer op. Ik zal ervoor zorgen dat de naam van Elimelech blijft voortleven en ook de naam van zijn zoon Machlon, omdat ik met Ruth zal trouwen.’
De oudsten bevestigen dat Ruth nu de vrouw van Boaz zal worden.
‘We wensen dat de vrouw die in jouw huis komt zal zijn als Rachel en Lea en dat ze ervoor zal zorgen dat jouw naam altijd beroemd zal blijven in Betlehem,’ zeggen ze daar in de poort tegen Boaz.

Boaz keert vrolijk terug naar huis. Hij mag nu als losser Ruth en Noömi een nieuwe toekomst geven.
Niet lang daarna trouwen Ruth en Boaz met elkaar. Ze krijgen een zoon. Noömi is een trotse grootmoeder die haar kleinzoon maar wat graag in haar armen neemt.

‘Wat goed is God toch, zoals Hij er voor ons is!’ jubelt ze. ‘Ik kwam in mijn land terug met lege handen, maar nu heb ik iemand in handen gekregen die meer waard is dan zeven zonen!’
Ze lacht naar Ruth, die als buitenlandse zo veel genade van de God van Israël heeft ontvangen en ook weer heeft doorgegeven.

De vrouwen uit de stad komen de baby bewonderen.
‘Wat bof jij!’ zeggen ze tegen Noömi. ‘God heeft je iemand gegeven die altijd voor je zal zorgen! Mag hij als Gods knecht voor eeuwig beroemd zijn in Israël!’

Obed heet die kleine van Ruth en Boaz.
Hij wordt geboren in een land waar iedereen doet waar hij zelf zin in heeft. Ook al proberen sommige mensen de wet van Mozes te houden, er is weinig vertrouwen in God zelf. Er is dan ook geen koning die het voorbeeld geeft.
Maar Obed wordt de vader van Isaï en de grootvader van David, de koning die komt.

Hoop
Noömi dacht dat er geen toekomst meer was. Dat maakte deze Israëlitische bitter. Maar dankzij haar buitenlandse schoondochter Ruth kreeg ze weer hoop. Boaz (zijn naam betekent ‘in God is kracht’) zou voor beiden instaan. In het Nieuwe Testament staat dat de buitenlanders Israël hoop mogen geven door naar Jezus te wijzen.

Ruth 4, Deuteronomium 25 vers 5-10, Deuteronomium 7 vers 1-4, Matteüs 1 vers 5-6, Romeinen 11 vers 11-15