John Collier – Mary Magdalene at Ground Zero
Maria Magdalena, de eerste getuige
Maria Magdalena (ook wel Maria van Magdala) duikt in literatuur, films en liedjes in veel meer gedaantes op dan de Bijbel haar schetst. Ze is een hoer. Een heilige. Een rijke vrouw die de Jezusbeweging steunt. Ze is juist arm. Ze is een kluizenares. Een mystica. Een gesluierde non. Vriendin van Maria, de moeder van Jezus. Verliefd op Jezus. De geliefde van Jezus.
Tim Rice en Andrew Lloyd Webber laten Maria Magdalena in hun musical Jesus Christ Superstar ‘I don’t know how to love Him’ zingen. Een teder lied waarin een vrouw twijfelt aan haar gevoelens over haar geliefde, die ze maar niet uit haar hoofd kan zetten. De hartverscheurende vertolking van Yvonne Elliman werd een wereldhit.
In de schilderkunst wordt Maria Magdalena vaak samen afgebeeld met Maria, de moeder van Jezus. De twee vrouwen zijn gemakkelijk van elkaar te onderscheiden. De moeder van Jezus heeft het haar verborgen, Maria Magdalena draagt het haar los. Het is niet moeilijk om te bedenken waarom. Ook hebben beide vrouwen hun eigen, veelzeggende kledingcode. De moeder van Jezus draagt hemelsblauw, Maria Magdalena bloedrood.
De fantasie is al in de vroegste eeuwen met Maria Magdalena op de loop gegaan. Als kluizenares in Frankrijk verbleef ze dertig jaar in een grot, maar ook zevenenveertig jaar in de woestijn van Egypte. Daar zou ze Het evangelie volgens Maria Magdalena geschreven hebben. Het boek stamt uit de tweede eeuw. Het werd in het Koptisch geschreven en in 1869 in Caïro ontdekt. De mystica troost in het boek de twaalf discipelen, nadat Jezus vertrokken is.
De wereld en ook de kerk heeft Maria van Magdala eeuwenlang voor allerlei doelen gebruikt en misbruikt, maar Paus Franciscus bracht haar eerherstel. Hij gaf haar in 2016 dezelfde status als de twaalf apostelen, met een feestdag die aansluit op die van haar mannelijke collega’s.
John Collier (1948) maakte in 2005 een treffend beeld van haar, Mary Magdalene at Ground Zero. De Amerikaanse kunstenaar ontving zowel voor zijn illustratiewerk als voor zijn beelden diverse prijzen. De laatste jaren legt hij zich met zijn beeldhouwwerk vooral toe op bijbelse thema’s, waaronder de kruisiging, de opstanding en Maria op de bruiloft in Kana. Zijn uitbeelding van Maria Magdalena is te vinden in Manhattan, op de katholieke gedenkplaats van de aanslagen 9/11 in 2001 in New York, samen met zijn beelden van de patroonheiligen van politiemensen, brandweerlieden en hulpverleners. We zien een sober geklede vrouw, die geen seksuele toespelingen vertoont. Een eenvoudige jurk valt losjes om haar heen, het haar is samengebracht achter haar oren. Ze is onderweg, haar blik volgt haar besluit. In beide handen draagt ze een pot; de inhoud zal ze gebruiken om de Dode haar laatste eer te bewijzen. Met haar verschijning verbindt ze de vrouwen die de dode Jezus opzochten en balsemden met de levende getuigen van hen die stierven door de terroristische aanval. Tegelijk is ze ook een bron van hoop: ze is de eerste getuige van Jezus’ opstanding uit de dood.
John Collier (1948): Mary at Ground Zero (2005), beeld in brons, ongeveer 1.55 meter, Grounds Zero’s Catholic Memorial, St. Peter’s Church, Manhattan, New York.
Doorlezen: Lucas 8:1-3; Johannes 19:25; 20:1-2, 11-23.
Willem de Vink
